Nieuwe regelgeving verplichte psychiatrische zorg.
De Wvggz (Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg) vervangt de Wet BOPZ (Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen). De Wvggz regelt wanneer iemand verplicht kan worden psychiatrische zorg te ondergaan. De nieuwe wet ging in op 1 januari 2020, waarbij een digitaal en telefonisch meldpunt geopend is voor eenieder die zorgwekkend gedrag bij een persoon wil melden. Dat kan als iemand door een ernstige psychische aandoening zichzelf of anderen ernstig nadeel dreigt toe te brengen, maar waarbij geen sprake is van acuut gevaar. GGD Twente voert in opdracht van de 14 Twentse gemeenten de organisatie en coördinatie uit van Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente.
Wat verandert er?
- In de oude wet stond een gedwongen opname centraal, de Wvggz maakt het mogelijk om verplichte zorg ambulant uit te voeren. Gedwongen opname blijft ook mogelijk. De Wvggz is er alleen voor als het echt niet anders kan; het is voor mensen met psychische problemen beter om verplichte behandeling te voorkomen.
- Gemeenten moeten een verkennend onderzoek gaan doen naar aanleiding van meldingen van familie of een andere persoon uit de omgeving van de betrokkene. Heeft deze man of vrouw (verplichte) ggz nodig?
- De positie van de burgemeester bij een acute situatie. De IBS wordt straks een crisismaatregel, die is breder dan de IBS, omdat alle vormen van verplichte zorg via een crisismaatregel kunnen worden opgelegd, niet alleen opname.
Melding verplichte zorg
Elke burger kan bij het Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente een melding doen als hij denkt dat een persoon verplicht ggz nodig heeft. Het meldpunt beoordeelt namens de gemeente of het over een melding gaat in het kader van de Wvggz (triage). Zo ja, dan stelt het meldpunt een verkennend onderzoek in. Dit kan leiden tot een aanvraag bij de officier van justitie voor verplichte zorg. De officier van justitie vraagt aan de rechter dan een zorgmachtiging.
Vertegenwoordigers van betrokkene (essentiële naasten) hebben speciale juridische positie: het meldpunt moet altijd een aanvraag doen voor verplichte zorg bij de officier van justitie als deze essentiële naasten dit nodig vindt. De melder kan aangeven dat hij niet wil dat betrokkene weet wie er gemeld heeft (anoniem melden).
Melding zorgwekkend gedrag
Meldingen kunnen telefonisch en, buiten kantoortijden, met een online formulier.
Zie: Meldpunt Zorgwekkend Gedrag Twente.
Zorgplan
Net als onder de oude wetgeving heeft de gemeente de wettelijke taak tot preventie, vroegsignalering en toeleiding naar zorg. Dit geldt ook voor het bevorderen van maatschappelijke participatie (inkomen, huisvesting, werk). De GGZ moet een zorgplan opstellen en daarin vastleggen of daaraan is voldaan. Als blijkt dat de noodzakelijke randvoorwaarden voor deelnemen aan maatschappelijk verkeer ontbreken, neemt de GGZ dit op met de gemeente.
Crisismaatregel
Het nemen van een crisismaatregel is onderdeel van de Wvggz, om verplichte zorg te kunnen bieden als het echt niet anders kan. Dit betekent dat betrokkene zich tegen vrijwillige zorg verzet, en dat de situatie zo dringend is dat een zorgmachtiging niet kan worden afgewacht. De burgemeester kan alleen een crisismaatregel nemen na advies van een onafhankelijk psychiater. Deze maatregel duurt maximaal drie dagen en kan daarna nog drie weken worden voortgezet. Een crisismaatregel kan leiden tot verplichte ambulante zorg of opname. Voorafgaand aan een crisismaatregel is gedurende maximaal 18 uur tijdelijke verplichte zorg toegestaan. Denk daarbij onder andere aan het vasthouden van betrokkene door de politie.