Gezondheid van vluchtelingen uit Oekraïne

Vluchtelingen die in Oekraïne al behandeld werden voor tuberculose en deze behandeling nog niet hebben voltooid, adviseren we zo snel mogelijk contact op te nemen met ons team Tuberculosebestrijding, zodat de behandeling kan worden voortgezet.

Klachten

Als vluchtelingen klachten ontwikkelen die passen bij tuberculose (hoestklachten langer dan 2 weken, gewichtsverlies, nachtzweten en koorts), dan is het advies om laagdrempelig onderzoek te doen naar tuberculose. Dat kan bij ons team Tuberculosebestrijding.

Kinderen

Naar verwachting hebben Oekraïense vluchtelingkinderen de vaccinatie tegen tuberculose (BCG-vaccinatie) gehad, omdat die in Oekraïne direct na de geboorte wordt gegeven. De kinderen van Oekraïense ouders die nu in Nederland worden geboren, komen in aanmerking voor vaccinatie. Je kunt hen doorverwijzen naar ons team Tuberculosebestrijding.

Contact

Voor vragen of consultatie kun je contact met ons opnemen.

De komende periode worden steeds meer volwassen en kinderen uit Oekraïne opgevangen. Zij worden in opvangcentra opgevangen maar ook bij Twentse gezinnen. In het vaccinatieprogramma van Oekraïne worden kinderen tegen 10 infectieziektes gevaccineerd: difterie, tetanus, kinkhoest, poliovirus, bof, mazelen, rubella, BCG (tuberculose), H. Influenza B en hepatitis B. De vaccinatiegraad is voor alle infectieziektes lager dan gewenst (69-93%). Hierdoor zijn veel ziektes in Oekraïne endemisch.

De Landelijke Coördinatie Infectieziekten (LCI) van het RIVM heeft contact met het NHG om de huisartsen te informeren over bovenstaande infectierisico’s. Houd de NHG in de gaten voor het laatste nieuws over huisartsenzorg voor Oekraïense vluchtelingen.

Gezien de omstandigheden in Oekraïne, het verblijf in eerdere opvanglocaties buiten Oekraïne en de reis, is het risico van het oplopen van een infectie groter. Daarom vragen wij extra aandacht voor de infectieziekten die hieronder vermeld staan.

Infectieziekten en het bijbehorende advies

Maagdarmproblemen, braken en/of diarree

• Melden bij de GGD bij het vermoeden op verspreiding binnen een opvanglocatie of een gedeelde voedselbron als oorzaak van de klachten.
• Vanwege risico op polio wordt verzocht laagdrempelig te testen op enterovirusinfectie. (Minimaal faeces en afhankelijk van de klachten ook een nasopharyngeale swab). Positieve monsters op het enterovirus moeten verder worden onderzocht op het poliovirus. Een verdenking van polio moet altijd zo snel mogelijk bij de GGD worden gemeld.

Hepatitis A, hepatitis B, hepatitis C

• Hepatitis A: Bij geelzucht en/of een vermoeden van hepatitis A, diagnostiek inzetten. Meld een verdenking hepatitis A bij de GGD.
• Hepatitis B: Als er een zwangere is met hepatitis B-dragerschap, verifieer of dit bekend is bij de betrokken verloskundige. Zij kunnen ter bescherming van het kind de benodigde maatregelen nemen. Voor mensen die behandeld werden in Oekraïne, overleg met een infectioloog of MDL-arts in het ziekenhuis.
• Hepatitis C: Voor mensen die behandeld werden in Oekraïne, overleg met een infectioloog of MDL-arts in het ziekenhuis.

Acute slappe verlamming (verdenking polio)

• De vaccinatiegraad voor polio is in Oekraïne laag. Er waren in 2021 2 polio-uitbraken in Oekraïne. Acute verlamming kan optreden bij een besmetting met het poliovirus.
• Meld een verdenking zo snel mogelijk bij de GGD.
• Overleg met een kinderarts over diagnostiek en insturen.

Mazelen

• Mazelen circuleert in Oekraïne met de een na hoogste incidentie in Europa. Met de huidige grote vluchtelingenstromen en toenemende sociale vermenging is het risico dat de verspreiding van mazelen in en buiten de Oekraïne de komende weken toeneemt.
• Zet bij verdenking diagnostiek in, bij voorkeur korter dan 3 dagen na het ontstaan van het exantheem. Overleg hierover met de medisch microbioloog.
• Meld een verdenking mazelen zo snel mogelijk bij de GGD.
• Het is gezien de hoge besmettelijkheid onwenselijk dat iemand die verdacht wordt van mazelen, onbeschermd in een wachtkamer moet verblijven. Dit kan leiden tot grote contactonderzoeken. Meer informatie lees je op Mazelen in de huisartsenpraktijk van het LCI.

Rubella

• Bij zwangeren kan rubella ernstig verlopen. Er is met name voor de foetus een risico gedurende het 1e trimester.
• Zet bij een verdenking diagnostiek in, bij voorkeur binnen 1 week na de 1e ziektedag. Overleg hierover met de medisch microbioloog.

Schurft (scabiës)

• Bij een verblijf in een Nederlands gastgezin kan het gezin naar de GGD worden verwezen voor instructie over de uitvoer van de behandeling.
• Verblijft een vluchteling in een opvanglocatie? Meld dan bij de GGD of laat een locatiemanager dit doen.

Antibioticaresistentie

• Volgens beperkte beschikbare gegevens is er een hoge mate van resistentie gevonden tegen derde generatie cefalosporines en carbapenems onder gram-negatieve staven, inclusief Acinetobacter spp., van 30% tot meer dan 70%. Ook is er 18% methicillineresistentie gevonden onder Staphylococcus aureus.
• Wees bij infecties alert op het afnemen van kweken in verband met mogelijke resistentie van bacteriën. BRMO’s zijn vaak geassocieerd met oorlogswonden. Vroege diagnose en behandeling zijn belangrijk. Overleg hierover met de arts-microbioloog.

Risico rabiës

• Met de vluchtelingen komen er ook huisdieren vanuit Oekraïne mee naar Nederland. In Oekraïne komt nog rabiës voor onder huisdieren. In Europees verband is besloten om coulant om te gaan met de import van ongevaccineerde huisdieren uit Oekraïne. In Nederland worden deze huisdieren zo snel mogelijk gezien door een dierenarts.
• Als er vragen zijn over blootstelling aan mogelijk rabide dieren, kan laagdrempelig de GGD worden gebeld.

Melden

Alle opvanglocaties voor vluchtelingen, waar mensen 1 of meer dagdelen per 24 uur verblijven, vallen onder de meldingsplicht (artikel 26 van de Wet publieke gezondheid). De meldingsplicht geldt niet voor vluchtelingen die in woningen wonen.

Meer informatie

Informatie over diagnostiek vind je bij Labmicta. De ECDC heeft een uitgebreide inventarisatie gedaan van infectieziekterisico’s die hierdoor ontstaan. Deze vind je bij ECDC. De richtlijn LCI vind je bij het RIVM.

Contact

Neem bij vragen contact op met het team Infectieziekten.

Het coronavirus veroorzaakt de ziekte COVID-19. De ziekte lijkt vaak op een verkoudheid. Als een bewoner klachten heeft die passen bij het coronavirus, hoeven ze geen zelftest te doen. Het is wel belangrijk dat ze een mogelijke besmetting niet overdragen. Zeker niet op mensen met een kwetsbare gezondheid. Daarom raden we aan om de volgende adviezen op te volgen bij klachten: 

1. Als bewoners ziek zijn, blijven ze op de opvanglocatie.
2. Zieke bewoners vermijden contact met mensen die ernstig ziek kunnen worden van een luchtweginfectie. 
3. Om besmetting te voorkomen, hoesten en niezen bewoners in hun elleboog. Ook is het belangrijk dat bewoners hun handen wassen met water en zeep en dat ze een papieren zakdoek gebruiken.
4. Het is belangrijk dat er voldoende ventilatie van de binnenruimtes is.

De COVID-19-vaccinatiegraad in Oekraïne is laag. Ongeveer 35% voor 1e en 2e vaccinatie en minder dan 2% voor de boostervaccinatie. We stellen alle vluchtelingen uit Oekraïne daarom in de gelegenheid om zo snel mogelijk gratis de coronaprik(ken) te halen op een GGD-priklocatie. Zij kunnen telefonisch een afspraak maken door contact op te nemen met team Infectieziekten. Ook kunnen ze een afspraak maken via het landelijke nummer 0800-7070 (ook in het Engels). Dit kan ook als iemand (nog) geen BSN heeft.

Vluchtelingen die in Oekraïne gevaccineerd zijn tegen corona, kunnen hun vaccinatiebewijs bij de GGD laten omzetten. Zij krijgen dan een digitaal corona certificaat (DCC). Dit is het Nederlandse coronabewijs om te kunnen reizen. Vluchtelingen kunnen een afspraak maken met de GGD via telefoonnummer 030 800 2899. Er zijn GGD loketten in Utrecht, Groningen, Amsterdam en Rotterdam waar de vluchtelingen dan naar toe kan gaan.

Zonder bewijs van vaccinatie tegen corona is het in principe niet mogelijk een Nederlands vaccinatiebewijs te krijgen. Maar voor vluchtelingen uit Oekraïne wordt soms een uitzondering gemaakt. Bijvoorbeeld als een vluchteling een foto of e-mail van hun vaccinatiebewijs heeft. Als een vluchteling geen vaccinatiebewijs heeft, kan in overleg met een arts worden besloten of die vluchteling een nieuwe vaccinatie kan krijgen.

De jeugdgezondheid (JGZ) in Nederland is iets bijzonders in de wereld. In Oekraïne kennen ze zo'n systeem van jeugdgezondheid niet. Meestal moeten ouders daar betalen voor bijvoorbeeld een gehoorscreening of vaccinaties tegen kinderziektes. De JGZ-dienstverlening wordt in Nederland aangeboden aan alle kinderen van 0 tot 18 jaar. Deze is gratis en vrijwillig.

Gehoorscreening

Pasgeborenen die in Nederland verblijven hebben tot de leeftijd van 3 maanden recht op de neonatale gehoorscreening. Dit wordt vanuit gemeenten aangeboden. Dat geldt ook voor pasgeborenen uit Oekraïne die ons land binnenkomen of hier worden geboren en hier (al dan niet tijdelijk) verblijven. Inschrijving in een Nederlandse gemeente is hiervoor noodzakelijk.

Hielprik

In Oekraïne wordt met de hielprik gescreend op slechts 4 ziekten. Zuigelingen die in Oekraïne al een hielprik hebben gehad, hebben er daarom toch belang bij om ook de Nederlandse hielprik te krijgen. Zuigelingen die in Nederland verblijven hebben tot de leeftijd van 6 maanden recht op de Nederlandse hielprik. Dat geldt ook voor zuigelingen uit Oekraïne die ons land binnenkomen en hier (al dan niet tijdelijk) verblijven. Inschrijving in een Nederlandse gemeente is hiervoor noodzakelijk. De vergoeding vindt plaats via de gebruikelijke verrekening van het RIVM.

Rijksvaccinatieprogramma

De vaccinatiegraad in Oekraïne voor 2 doses BMR is laag (82%). In 2018 en 2019 waren er daardoor uitbraken van mazelen en rodehond. Ook de vaccinatiegraad van polio is laag (84%). Eind 2021 waren er 2 polio gevallen. JGZ biedt alle kinderen van 0 tot 18 jaar uit Oekraïne zo snel mogelijk de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma aan.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie over JGZ en Oekraïne bij AJN jeugdartsen Nederland. Je vindt hier ook handige vragenlijsten en documenten.

Contact

Bij vragen kun je op werkdagen van 9.00 tot 16.00 uur contact met ons opnemen via 053–487 69 55 en Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..