Aandacht voor relaties en seksualiteit op basisscholen maakt leerlingen weerbaar en brengt waarden en normen bij zodat zij (later) verantwoorde keuzes maken.
Kinderen zijn al vanaf jonge leeftijd bezig met het ontdekken van hun lichaam. Door vanaf groep 1 al aandacht te besteden aan dit thema, krijgen kinderen op tijd de juiste informatie en durven ze vragen te stellen. Het draagt bij aan een positieve en gezonde seksuele ontwikkeling.
Vignet Gezonde School
Om goed te werken aan het thema relaties en seksualiteit, werk je als basisschool aan vier pijlers van de Gezonde School. Deze pijlers zijn educatie, omgeving, beleid en signalering.
Wil je als school laten zien dat je integraal werkt aan gezondheidsbevordering? Dan kun je het themacertificaat relaties en seksualiteit van het vignet Gezonde School aanvragen.
De school besteedt in een doorlopende leerlijn (groep 1 tot en met 8) aandacht aan relationele en seksuele vorming van alle leerlingen. Dit kan door hier in de lessen structureel aandacht aan te besteden en een erkend lespakket te gebruiken.
De school informeert ouders over het lesprogramma rondom relationele en seksuele vorming en biedt medewerkers de mogelijkheid voor bij- of nascholing op dit thema.
Voor het speciaal onderwijs is het lespakket Kriebels in je buik SO te gebruiken. Dit kan gedurende het hele jaar of in een projectweek, zoals de Week van de Lentekriebels.
Passende interventies:
- Kriebels in je buik: digitale lesmethode waarin de thema’s lichamelijke ontwikkeling, voortplanting en gezinsvorming, sociale en emotionele ontwikkeling, en seksuele weerbaarheid per leerjaar in een doorlopende leerlijn worden aangeboden.
- VeiligWijs: lesmethode voor relationele en seksuele vorming voor het basisonderwijs. Gebaseerd op een waardenbenadering en geschikt voor zowel openbaar als identiteitsgebonden onderwijs.
- Wonderlijk gemaakt Basis: Wonderlijk gemaakt Basis biedt lessen in een doorlopende leerlijn. De lessen zijn gericht op kennis, vaardigheden en houdingen en gekoppeld aan de thema’s zelfbeeld, duurzame relaties, sociale normen en weerbaarheid. Wonderlijk gemaakt Basis wordt met name gebruikt op scholen met de Bijbel.
- Vlaggensysteem: het Vlaggensysteem stimuleert gezond seksueel gedrag en draagt bij aan het voorkómen en terugdringen van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder kinderen en jongeren.
- Girls choice: een interactief bordspel dat meisjes van 10 tot 15 jaar aanmoedigt om na te denken over wensen en grenzen in intimiteit en seksualiteit. Ook geschikt om te spelen in het speciaal onderwijs.
- Boys R Us: Dit interactieve bordspel voor jongens van 10 tot 16 jaar maakt
seksualiteit, intimiteit en relaties bespreekbaar. Het spel besteedt veel
aandacht aan de eigen inschatting en verantwoordelijkheid. - Teamtraining "Lesgeven in de liefde": in deze training krijgen leerkrachten inzicht in de seksuele
ontwikkeling van kinderen. Ze krijgen tips voor het praten met leerlingen over deze onderwerpen en maken kennis met verschillende lesmethodes en materialen. - Seksuele vorming algemeen: op deze website vind je tips om relaties en seksualiteit structureel een plek te geven in het beleid van de school.
De school treft voldoende fysieke maatregelen om onveilige situaties en seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Bijvoorbeeld door niet volledig afgesloten toiletruimtes, toezicht op het schoolplein en internetfilters.
Bij de organisatie van activiteiten rondom relaties en seksualiteit worden ouders en medewerkers betrokken.
De school maakt gebruik van hulp, ondersteuning en/of expertise van andere organisaties op het gebied van relaties en seksualiteit. Bijvoorbeeld de GGD, het COC of het Centrum Seksueel Geweld.
Passende interventies:
- Ouderavond "Praten met je kind over relaties en seksualiteit": Deze bijeenkomst is bedoeld voor ouders en verzorgers van kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar. In de themabijeenkomst komen onderwerpen als seksuele ontwikkeling, seksuele opvoeding en weerbaarheid aan bod. Ouders krijgen informatie en kunnen meepraten over diverse praktijkvoorbeelden.
- Seksuele vorming algemeen: op deze website vind je tips om relaties en seksualiteit structureel een plek te geven in het beleid van de school.
De school heeft visie en beleid opgesteld waarin staat hoe de school wil bijdragen aan een gezonde seksuele ontwikkeling van leerlingen, de rol van seksuele vorming hierin en hoe seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt voorkomen. Door dit beleid samen met directie, medewerkers en ouder op te stellen ontstaat breed draagvlak voor relationele en seksuele vorming.
De school heeft regels/gedragscode die bijdragen aan gezondheid en gezond gedrag op het gebied van relaties en seksualiteit. Het beleid en de regels zijn vastgelegd in het schoolplan en worden geëvalueerd.
Passende interventies:
- Seksuele vorming algemeen: op deze website vind je tips om relaties en seksualiteit structureel een plek te geven in het beleid van de school.
De school heeft inzicht in de seksuele gezondheid van leerlingen. Denk aan veiligheid, signalen van grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik. Medewerkers zijn getraind in de meldcode en in het signaleren en bespreekbaar maken van zorgen op het gebied van relaties en seksualiteit bij leerlingen.
Als er zorgen of problemen zijn op het gebied van relaties en seksualiteit worden deze besproken in het zorgteam van de school.
Alle medewerkers zijn op de hoogte van de route bij het signaleren van problemen en de hulp die op en/of rond school geboden wordt.
Ook voor leerlingen en hun ouders moet duidelijk zijn bij wie ze terecht kunnen met vragen over relaties en seksualiteit.
Passende interventies:
- Vlaggensysteem: het Vlaggensysteem stimuleert gezond seksueel gedrag en draagt bij aan het voorkómen en terugdringen van seksueel grensoverschrijdend gedrag onder kinderen en jongeren.
- Seksuele vorming algemeen: op deze website vind je tips om relaties en seksualiteit structureel een plek te geven in het beleid van de school.
Tips
- Gebruik de Week van de Lentekriebels als startpunt voor relationele en seksuele vorming. Deze landelijke projectweek is een leuke manier om aandacht te geven aan relaties en seksualiteit. De projectweek helpt om de thema’s weerbaarheid, relaties en seksualiteit structureel in het schoolplan op te nemen.
- Door als school of als klas mee te doen aan Paarse Vrijdag (2e vrijdag in december), laat je zien dat iedereen zichzelf kan zijn. Dat niemand gepest of uitgesloten mag worden om wie diegene is of op wie diegene verliefd wordt. Er is een gratis Paarse Vrijdag pakket gemaakt voor de gehele basisschool.
Ouders kunnen voor meer tips de website van Loes raadplegen.
Voor meer tips, advies of ondersteuning bij het inbedden van relationele en seksuele vorming bij jou op school kun je contact opnemen met de Gezonde School-adviseur door te mailen naar